Хураангуй. Энэ судалгааны өгүүллэгт татвар, татварын онол, ОУ-ын чиг хандлагад суурилан Монгол Улсын татварын орчны нөхцөл байдал, татварын ачааллыг үнэлэх асуудлыг үндсэн зорилгоо болгож ажиллав. Үүний тулд i) Монгол Улсын татварын эрх зүйн орчин, татвар эдийн засгийн өсөлтийн тоон үзүүлэлтүүд, тэдгээрийн өөрчлөлтийг ашиглан татварын орчныг үнэлэх ii) Татварын ачаалал, татварын мэдрэмж, татварын уян хатан байдал зэрэг үзүүлэлтийг ашиглан татварын орчинд шинжилгээ хийж дүгнэсэн болно. Судалгааны төгсгөлд төсвийн орлого болон татварын орлогын тоон үзүүлэлтүүд, хоорондын хамаарал, төлөвлөлт гүйцэтгэлийн зөрүү зэргийг ашиглан, татварын төсөвт үзүүлэх нөлөөллийг тодорхойлов. Судалгааны үр дүнд татварын орчин хөгжиж буй улсын хувьд харьцангуй өндөр бөгөөд эдийн засгийн нөхцөл байдлын өөрчлөлт төлөвлөлтөөс хамаарч татварын орлогын хэлбэлзэл ихтэй байгаа нь төсвийн орлогын байдалд сөрөгөөр нөлөөлж байна гэсэн дүгнэлт хийв.

Abstract. A primary goal of this research is to assess the current circumstance of Mongolian tax environment and tax burden with the consideration of the respective taxation theory and international experiences. To fulfill the goal, the researcher firstly makes assessment by analyzing Mongolian legal environment of taxation and the numerical indicators between tax and economic growth, secondly he reaches a key conclusion by conducting comprehensive analysis to define whether Mongolian tax environment is favorable or not, using such demonstrations as tax burden, tax sensitivity and flexibility.

In the final part of the research, the income impact of tax on public budget was determined by the use of the budget income related quantitative data, their relationshi p and difference between income planning and its performance.

The researcher concluded that the unstable tax environment and reasonably volatile tax income for developing country like Mongolia depends on dramatic changes in economy and inappropriate budget planning methods so these factors negatively affect the budget income.