მიუხედავად განსხვავებული შეხედულებებისა სამგლოვიარო განწყობა მაინც ყველგან იგრძნობა

საქართველოში ომის დაწყებასთან დაკავშირებით განსხვავებული შეხედულებები აქვთ. ქართულ ტელევიზიაში აგვისტოს ომის შესახებ ვიდეო რგოლები ტრიალებს. ერთ–ერთში კი რუსეთის საგარეო საქმეთა მინისტრის ლავროვის (ქართველი ხალხი ჩვენი მეგობარია) და რუსეთის პრეზიდენტი მედვედევის სიტყვების (ჩვენ პატივს ვცემთ ქართველ ხალხს) ციტირება ხდება. ამის ფონზე საქართველოში რუსული რაკეტები ცვივა, ხოლო რუსეთის ქმედებებს შეიძლება „რუსული სიყვარულიც“ ვუწოდოთ.

რუსთაველის პროსპექტზე გამართულმა გამოფენამ, სადაც ძველი საბჭოური ტანკები იყო გამოფენილი, დამთვალიერებელზე განსაკუთრებული შთაბეჭდილება მოახდინა. 1989 წლის 9 აპრილს რუსეთის არმიამ სწორედ ამ ტანკებით დაშალა დემოსნტრაცია. ორგანიზატორების თქმით, გამოფენას უნდა ეჩვენებინა რუსული ორსაუკუნოვანი ბატონობა საქართველოში. საბოლოო ჯამში საკმაოდ ყველაფერი შთამბეჭდავი გამოვიდა და ზოგიერთი ატირდა კიდევაც.

ოფიციალური მონაცემებით ომში 412 ქართველი დაიღუპა. აქედან 228 სამოქალაქო პირი, 170 ჯარისკაცი, 14 პოლიციელი, ერთი ჰოლანდიელი და ორიც ქართველი ჟურნალისტი და 24 ადამიანი დღესაც დაკარგულად ითვლება. რუსულ მონაცემები დაღუპულთა შესახებ არც ისე სანდოა, მიუხედავად იმისა რომ მათ ეს მონაცემები ბევრჯერ შეცვალეს. მიუხედავად ამ ყველაფრისა, საქართველოში კარგად იციან რომ ომმა ძალიან ბევრი ადამინის სიცოცხლე შეიწირა.

ომის შემდგომი მოჩვენებითი ისმშვიდე, ვერ მალავს ომის საშინელ შედეგებს. სამხრეთ ოსეთი და აფხაზეთი რუსეთმა და ნიკარაგუამ აღიარეს დამოუკიდებელ სახელმწიფოებად, მაგრამ რუსეთს მაინც არ აქვს საერთაშორისო საზოგადოებრიობის მხარდაჭარის არანაირი შანსი. ამ ომის შემდეგ საქართველოს გაერთიანების პერსპექტივა უფრო სამომვავლო გახდა ვიდრე მანამდე იყო.

ომის შედეგები განსაკუთრებით მძიმე იყო ეთნიკურად ქართველი იმ მოსახლეობისათვის, რომლებიც სამხრეთ ოსეთის საზღვრებთან ცხოვრობდა. ომის დროს მათ იძულების წესით მოუწიათ საკუთარი სახლების დატოვება. სამხრეთ ოსეთის დე–ფაქტო პრეზიდენტმა ედუარდ კოკოითმა ომის შემდეგ სიამაყითაც კი ნანუცხადა 2008 წლის აგვისტოში გაზეთ „ფრანკფურტერ ალგემაინე ცაითუნგ“–ს, რომ სამხრეთ ოსეთში ეთნიკური წმენდა განხორციელდა. ომში, საბოლოოდ, 2400–მდე ადამიანი დაზარალდა . საქართველოს მთავრობამ, რომელსაც საერთაშორისო ორგანიზაციები ედგნენ მხარში, სასწრაფო წესით ააშენა დევნილთა თავშესაფრები, მაგრამ ბევრი დევნილის საცხოვრებელი პირობები დღემდე ძალიან მძიმე რჩება. ომის შედეგად არამარტო დევნილები დაზარალდნენ, არამედ ქვეყანას ეკონომიკური კრიზისის გამო ასევე მძიმე დრო დაუდგა. ბევრმა ქართველმა საარსებო წყარო დაკარგა. ამას ემატება ის რომ მოსახლეობის დიდი ნაწილი ჯერ კიდევ ხედავს საფრთხეს რუსეთის მხრიდან.

ომიდან ერთი წლისთავის აღნიშნვა დაძაბულ ატმოსფეროში მოხდა

ომის დაწყებასთან დაკავშირებით საქართველოს სამხრეთ ოსეთსა და რუსეთს შორის მწვავე სიტყვიერი დაპირისპირება მოხდა და სამხრეთ ოსეთის მხარემ, 29 ივლისს ამ მწვავე დაპირისპირებას მიაწერა ქართული სოფლიდან, დიციდან სამხრეთ ოსეთის მიმართულებით განხორციელებული სროლები, რაც ქართულმა მხარემ უარყო. რუსეთის თავდაცვის სამინისტროს საიტზე კი გამოჩნდა ინფორმაცია, თითქოს 26 ივლისიდან 1 აგვისტოს ჩათვლით საქართველოს მხრიდან ხორციელდებოდა სროლები სამხრეთ ოსეთის მიმართულებით და რომ თითქოს საქართველოს მთავრობის მიზანი სამხრეთ ოსეთში ისედაც დაძაბული მდგომარეობის უფრო გამწვავება ყოფილიყოს.

ევრო კავშირის მონიტორინგის მისიის სპიკერის თქმით ორმხრივ სროლას არ ჰქონია ადგილი, თუმცა სამხრეთ ოსეთის ტერიტორიაზე ნამდვილად ისმოდა აფეთქებების ხმა, მაგრამ მათი მიზეზი უცნობია. მისიის დამკვირვებლებმა ვერ იპოვეს ვერანაირი ნიშანი, რაც ცხინვალის ან მიმდებარე ტერიტორიების მიმართულებით ქართველების სროლებს დაადასტურებდა. კონფლიქტურ რეგიონებში კი ისინი ვერ შედიან სიტუაციის შესასწავლად. მონიტორინგის მისიის წარმომადგენლებმა ოროვე მხარე გააფრთხილეს და ურჩიეს თავი შეეკავებინათ ისეთი ქმედებებისა ან სიტყვიერი გამოსვლებისაგან რაც შემდგომ პროვოკაციად ჩაითვლებოდა.

ომიდან თოთქმის ერთი წლის თავზე რუსეთმა განაცხადა, რომ ის არ მოერიდება შეიარაღებულ დაპირისპირებას და თუკი ქართული მხრიდან წამოვა რაიმე პროვოკაცია, ის დაიცავს თავის მოქალაქეებსა და ჯარს.ამასთან სამხრეთ ოსეთის დე–ფაქტო ხელისუფლების პრეზიდენტმა საინფორმაციო სააგენტო „რია“–ს განუცხადა, რომ ის მოითხოვდა სამხრეთ ოსეთსა და საქართველოს შორის გამყოფი ხაზების გავლებას და თრუსოს ხეობის სამხრეთ ოსეთის შემადგენლობაში შესვლას. ამ სურვილის მიზეზი კი სამხრეთ ოსეთის ბევრი ის გამოჩენილი პიროვნებაა, რომლებიც სწორედ თრუსოს ხეობიდანა არიან წარმოშობით.

ამ ყველაფრის გათვალისწინებით არაა გასაკვირი რომ სიტუაცია მძიმეა. ამას ემატება კიდევ რუსეთის მხრიდან ზეწოლა და სურვილი იმისა, რომ გაიზარდოს დაძაბულობა. თუ რისი მიღწევა სურს კრემლს, ძნალი სათქმელია. შესაძლებელია ის პროვოკაციის გზით ცდილობს საქართველო კვლავ ჩაითრიოს საომარ მოქმედებებში, ანდაც დააშინოს ის და დაინახოს მისის სისუსტეები. ან, რადგანაც მისიის დამკვირვებლები მხოლოდ საქართველოს ტერიტორიაზე არიან და თუკი რუსეთი სიტუაციას ისე დახატავს რომ ქართველები ისვრიან, მაშინ ეს ევროპული საგარეო და უსაფრთხოების პოლიტიკის უუნარობას დაამტკიცებს. მაგრამ შესაძლოა აქ მრავალი ფაქტორი ერთდროულად მოქმედებდეს.

დაძაბული სიტუაციები და დაუმტკიცებელი ფაქტები გარე თვალისთვის ძალიან დაუჯერებელია. ისეთი შთაბეჭდილება იქმნდება თითქოს ეს ყველაფერი თამაშია. თამაში კი ისეთ ღირებელებებზე მიდის, როგორებიცაა ადამიანების სიცოცხლე და თავისუფალი, დემოკრატიული კანონმდებლობა.