Asset Publisher

Երկրների մասին զեկույցներ

Վախ նոր վիճաբանություններից. կովկասյան պատերազմից մեկ տարի անց

Հյուրատետր Katja Christina Plate
Մեկ տարի առաջ`2008թ.օգոստոսի 7-ի լույս 8-ի գիշերը, աստիճանաբար սաստկացավ երկար ժամանակ հասունացած հակամարտությունը Վրաստանի և Ռուսաստանի Դաշնության միջև` Վրաստանի տարածաշրջան Հարավային Օսիայի շուրջ բաց պատերազմով: Պատերազմի տարելիցին վրացիները դեռևս վախենում են նոր վիճաբանություններից:

Asset Publisher

Օգոստոսի 7-ը նշվեց որպես Ռուսաստանի Դաշնության հետ պատերազմի տարելիցի օր: Ժամը 15.00-ին ամբողջ երկրում լռության րոպե էր: Բազմաթիվ վրացական քաղաքներում ու բնակավայրերում տեղի ունեցան հիշատակի ու սգի տոնակատարություններ: Վրաստանի նախագահ Միխայիլ Սահակաշվիլին խոսքով դիմեց ազգին Գորի քաղաքում, որը պատերազմից ուժեղ վնասվել էր:

Չնայած հիշատակի տարբեր հարթություններին` գերիշխում է վիշտը զոհերի հանդեպ

Պատերազմի հիշողությունը Վրաստանում միանգամայն տարբեր հարթություններ ունի: Վրացական հեռուստատեսությունը դրվագներ էր ցուցադրում նախորդ օգոստոսյան իրադարձություններից: Դրվագներից մեկը մեջբերում է Ռուսաստանի արտգործնախարար Լավրովի խոսքերը. “Վրաց ժողովուրդը ռուս ժողովրդի բարեկամն է”, և Ռուսաստանի նախագահ Մեդվեդևի խոսքերը. “Մենք հարգում ու սիրում ենք վրացիներին”: 2008թ.օգոստոսին աստիճանաբար սաստկացավ երկար ժամանակ հասունացած հակամարտությունը Վրաստանի և Ռուսաստանի Դաշնության միջև` Վրաստանի տարածաշրջան Հարավային Օսիայի շուրջ բաց պատերազմով: Պատերազմի առաջին օրը կարևոր թեմա է միջազգային լրատվամիջոցների համար: Սակայն ի˚նչ դեր են խաղում լրատվամիջոցները այդ հակամարտության նկատմամբ:

Վերջում ռուսական մարտական մի ռեակտիվ ինքնաթիռ հրթիռներ է արձակում վրացական դիրքերի վրա. այդ ֆոնի վրա կարելի է կարդալ.”Ռուսական սեր”:

Կարգումը Ռուստավելի պողոտայի վրա բոլորովին այլ կերպ է ընթանում.մի հին սովետական տանկ է երևում, և ցուցադրվում է բահերի մի շարք: Այդպիսի բահերով սովետական բանակը 1989թ.ապրիլի 9-ին ցուցարարների էր սպանում Վրաստանում: Ըստ կազմակերպիչների` կարգումը երկու հարյուրամյակ շարունակ պետք է փաստի ռուսական ագրեսիան (նախահարձակողականությունը) Վրաստանի հանդեպ: Ցուցափեղկերը հետին պլանի տեղեկություններ են հաղորդում, ընդհուպ մինչև 1783թ.Գեորգիեվսկու համաձայնագիր, որով Ռուսաստանը Արևելյան Վրաստանին իր վերահսկողության տակ դրեց: Թիֆլիսցիները ցույցի գրվագները դիտում են հուզված, մի քանիսը լացում են, ծաղիկներ դնում:

Ըստ պաշտոնական տվյալների` 412 վրացիներ են մահացել պատերազմում: 228 քաղաքացիներ, 170 զինվորներ, 14 ոստիկան: Մեկ նիդերլանդացի և երկու վրացի ժուռնալիստներ են սպանվել: 24 անձինք էլ դեռևս անհայտ կորած են: Ռուսական և հարավօսիական կողմից զոհերի թվի մասին ռուսական կառավարության տվյալներին չեն վստահում, եթե նույնիսկ դրանք պատերազմի ավարտից ի վեր ստուգվել են ռուսական դիրքերի կողմից: Այնուհանդերձ Վրաստանում տիրում է այն գիտակցությունը, որ մեկ տարի առաջ տեղի ունեցած այդ պատերազմը շատ ու շատ մարդկային կյանքեր արժեցավ:

Ակնհայտ այն բնականոնությունը, որը ամիսներ ի վեր կրկին անգամ մուտք գործեց Վրաստան, ևս չի քողարկում պատերազմի հետևանքները: Հարավային Օսիան և Աբխազիան Ռուսաստանի Դաշնության ու Նիկարագուայի կողմից ճանաչվեցին որպես անկախ հանրապետություններ, եթե նույնիսկ այս փաստն այն միտքն է արտահայտում, որ հազիվ թե գտնվեն այլ պետություններ, որոնք այդ ճանաչումը կարողանան պատկերացնել: Վրացական պետականության միասնությունն այժմ ավելի հեռուն է գնացել, քան մեկ տարի առաջ:

Հետևանքներն ավելի դառն են Էթնիկ վրացիների համար, ովքեր նախքան պատերազմի սկսվելն ապրում էին Հարավային Օսիայի տարբեր մասերում, որոնք վերահսկվում էին Վրաստանի կառավարության կողմից `վրաց խաղաղապահ զինվորների պաշտպանությամբ: Նրանք վտարվեցին ուժով, կորցրին ամբողջ ունեցվածքը: Հարավային Օսիայի նախագահ Էդուարդ Կոկոիտին 2008-ի օգոստոսյան պատերազմի ավարտից կարճ ժամանակ անց “Ֆրանկֆուրտեր Ալգեմայնե” թերթին տված մի հարցազրույցի ժամանակ չափից ավելի հպարտությամբ էր խոսում էթնիկական զտման մասին, որին ենթարկվեց շուրջ 24.000 մարդ: Թերևս այս անգամ վրացական կառավարությունը, միջազգային կառույցների ուժեղ օժանդակությամբ, ջանում էր հնարավորինս շուտ նոր բնակարաններ հայթայթել փախստականների համար և ապահովել անհրաժեշտ խնամք: Սակայն այդպիսով չի հեռացվի ճաշակած անարդարությունը, հայրենիքի և “սեփականության” կորուստը: Բացի դրանից փախստականների համար կյանքի պայմանները մնում են դժվար: Սակայն միայն փախստականները չէ որ մինչ այսօր զգում են նախորդ տարվա պատերազմի բեռը: Որպես պատերազմի հետևանք` անհապաղ կասեցվեցին անհրաժեշտ արտասահմանյան ներդրումները.այժմ համաշխարհային տնտեսական ճգնաժամը դժվարացնում է տնտեսական զարգացումը: Արդյունքում շատ վրացիներ կորցրին վաստակելու կարևոր հնարավորություններ: Սրան հավելվում է նաև այն, որ մինչ այսօր վրաց ծայրամասային բնակչությունը սպառնալիք է զգում Ռուսաստանի Դաշնության կողմից: Վրաստանն իրեն գրավված է զգում Ռուսաստանի կողմից:

Տարելիցը տեղի ունեցավ շատ լարված մթնոլորտում

Պատերազմի մեկնարկի տարելիցից առաջ բանը հասնում է ուժեղ վիճաբանության` ռուսական կառավարության, հարավօսիական դե ֆակտո կանոնակարգի, և վրացական կառավարության միջև: Հարավօսիական կողմն, այսպիսով, հուլիսի 29-ին հրապարակում է, որ Վրաստանի Դիցի գյուղից հրասանդերով կրակոցներ են արձակվել հարավօսիական դիտորդական կետերի ուղղությամբ: Վրաստանի Ներքին Գործերի նախարարությունն հերքել է այդ: Ռուսաստանի Պաշտպանության նախարարությունն իր ինտերնետային կայքում կրկին անգամ հայտարարել է, որ Հարավային Օսիան հուլիսի 29-ից օգոստոսի 1-ը բազմիցս գնդակոծվել է հրասանդերով ու նռնականետերով: Վրաց ղեկավարության նպատակն է` աստիճանաբար սաստկացնել իրավիճակը տարածաշրջանում:

ԵՄ մոնիտորինգի հանձնաժողովի խոսնակը հայտնեց, որ փոխհրաձգություն չի արձանագրվել, սակայն, այնուամենայնիվ, հարավօսիական կողմից տեղի կունենային չորս պայթյուններ: Պայթյունների պատճառներն անհայտ են: ԵՄՄՀ վերահսկողության զինվորները ոչ մի կերպ չկարողացան ապացույցներ գտնել այն բանի մասին, որ վրացական կողմից գնդակոծություն է տեղի ունեցել Զցինվալիի կամ դրա շրջակայքի ուղղությամբ: ԵՄՄՀ-ն ոչ Ռուսաստանի, ոչ էլ դավաճան տարածքների կողմից թույլ չի տա մերձեցում հակամարտության տարածքների հետ: Այսպես նա շատ կշտամբանքներ ու մեղադրանքներ չի կարողանա վերջնականապես պարզել: ԵՄՄՀ-ն նախազգուշացրեց երկու կողմերին` զսպել բոլոր այն “խոսքերն ու արարքները” , որոնք կարող էին պրովոկատորական դիտվել:

Ապա ռուսական կառավարությունը տարելիցից կարճ ժամանակ առաջ հայտարարեց, որ ինքը ուժ կկիրառի, որպեսզի պաշտպանի Հարավային Օսիայի քաղաքացիներին ու իր սեփական զորքը, եթե հանկարծ բանը հասնի Վրաստանի կողմից այլ պրովոկացիաների: Բացի դրանից Հարավային Օսիայի դե-ֆակտո նախագահ Էդուարդ Կոկոիտին ռուսական “ՌԻԱ” լրատվական գործակալությանը տված հարցազրույցում արձանագրեց, որ Հարավային Օսիան տարածքային պահանջներ կառաջադրի Վրաստանին` արդի սահմանաբաժան գծից այն կողմ: Այսպիսով կպահանջվի Տրուզո կիրճի “ետ վերադարձը”: Կոկոիտին որպես հիմնավորում մատնանշում է, որ օսիական ժողովրդի բազմաթիվ հռչակավոր ներկայացուցիչներ են ծնվել Տրուզոյի կիրճում:

Այստեղ չի զարմացնում այն, որ օգոստոսի 8-ի կողմերն ակնհայտ էր վրաց բնակչության վախը նոր սաստկացման հանդեպ: Բացի դրանից այն աներես տպավորությունն էր իշխում, որ ռուսական կառավարությունը նախ և առաջ հետաքրքրված էր իր հայտարարությունների ու տվյալների միջոցով բարձրացնել բոլոր կողմերի նյարդայնությունը: Իսկ թե ինչ խոստացավ Կրեմլը, դժվար է ասել: Հավանաբար խոսքը մի բանի մասին էր, պրովոկացնել վրացական կառավարության մի նորացված զինվորական հետադիմություն: Հավանաբար խոսքը վրացական բնակչությանն ու Սահակաշվիլու կառավարությանը սեփական վիրավորանքն ու թուլությունը ներկայացնելու մասին էր: Թերևս Ռուսաստանը միանգամայն շահում է ԵՄՄՀ հսկողության աշխատանքից Թիֆլիսի կողմից վերահսկվող զինադադարի, կամ հավանաբար նաև այն մասին էր խոսքը` ԵՄՄՀ-ն ու դրա հետ մեկտեղ եվրոպական արտաքին ու անվտանգության քաղաքականությունը նորովի ներկայացնել որպես անատամ վագր: Հավանաբար ռուսական կառավարությունն աշխարհին այն բանի մասին է ուզում հիշեցնել, թե Կովկասում ինչն է հնարավոր կամ պարզապես ուզում է տարելիցի առթիվ «մեղադրական հարցի» իր տարբերակը համոզիչ կերպով ներկայացնել: Հավանաբար կարող էին զուգահեռ կերպով նույնիսկ տարբեր նպատակներ հետապնդվել:

Աստիճանաբար սաստկացող տվյալները, ոչ ապացուցելի պնդումները, համառ հեռուստապատկերները թույլ չեն տալիս լուրջ ընդունել այս «խայթոցները»: Նրանք ասես խաղի նման լինեն: Ամեն դեպքում, խաղագումարները, որոնք խաղարկվում են Հարավային Կովկասում, այն է մարդկային կյանքեր և ազատական, ժողովրդավարական հիմնական կարգը, ակնհայտորեն շատ բարձր են:

բաժնետոմս

Asset Publisher

կոնտակտային անձ

Dr. Թոմաս Շրապել

Dr

Քաղաքական երկխոսություն Հարավային Կովկաս Տարածաշրջանային ծրագրի տնօրեն

thomas.schrapel@kas.de +995 32 2 459112
+995 32 2 459113

comment-portlet

Asset Publisher

Այս շարքի մասին

«Քոնրադ Ադենաուեր» հիմնադրամն ունի սեփական գրասենյակներ հինգ մայրցամաքների շուրջ 70 երկրներում:Արտասահմանյան աշխատակիցները տեղում կարող են անմիջականորեն հաղորդել իրենց առաքելության երկրի հրատապ իրադարձությունների և երկարաժամկետ ծրագրերի մասին: «Երկրների մասին հաղորդագրություններում» նրանք «Քոնրադ Ադենաուեր» հիմադրամի կայքից օգտվողներին առաջարկում են առանձնահատուկ տեղեկություններ, խորը վերլուծություններ և գնահատումներ:

պատվիրելու տեղեկատվություն

erscheinungsort

Tbilisi Georgien

Asset Publisher